Vier Leeuwen
Harlingen
Lopend over de Leeuwenbrug nabij de Noorderhaven, is men omringd door vier beelden van leeuwen. Op elke hoek staat er één.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Lopend over de Leeuwenbrug nabij de Noorderhaven, ben je omringd door vier beelden van leeuwen. Op elke hoek staat er één. Ze dragen het stadswapen van Harlingen in hun sterke poten. De Harlinger hardsteenhouwer Jacob Lous tekende omstreeks 1610 een vogelvluchtkaart van zijn woonplaats, waarop vergelijkbare leeuwen al te zien zijn bij de ‘Groote Sluis’, nu Rommelhaven geheten. In 1662 werd via een post in de stadsrekening bekend dat de leeuwen op nieuwe sokkels zijn geplaatst bij een andere beweegbare brug. In 2013 zijn de leeuwen grondig gerestaureerd. Er zijn bij die werkzaamheden onder andere een datumaanduiding ‘Ao 1788’ en de naam ‘Jelle’ op de beelden tevoorschijn gekomen. De huidige leeuwen dateren dus uit 1788. Het blijkt namelijk dat een familie van steenhouwers rond deze tijd actief zijn geweest.
-
Franeker bevrijd
Franeker bevrijd
Op 15 april 1945 wordt Franeker bevrijd. ‘s Middags bereikt een verkenningseenheid van de Royal Canadian Dragoons, komend vanuit Leeuwarden, als eerste de stad. Diezelfde dag trekken de overgebleven Duitse militairen zich terug richting Harlingen. Om hun aftocht te dekken blazen ze de brug aan het Leeuwarderend op.
In de vroege ochtend van zondag 15 april heerst in Franeker een gespannen stilte. Volgens de geruchten zouden de Canadezen Leeuwarden al in handen hebben en nu onderweg zijn naar Franeker. Reikhalzend wordt naar de komst van de Tommies uitgekeken. Maar er zijn nog Duitse soldaten in de stad. Dan wordt de stilte verscheurd door drie geweerschoten die waarschuwen voor een enorme ontploffing.
Om hun aftocht in de richting van Harlingen te dekken, blazen de bezetters de brug aan het Leeuwarderend, die meestal Saakstra’s brug wordt genoemd, op. Saakstra’s brug is een essentieel punt in de enige doorgaande route van Leeuwarden naar de havenstad. Het taaie stalen bouwwerk geeft zich echter niet zomaar gewonnen. Tot vijf maal toe moet er een springlading tot ontploffing worden gebracht, alvorens de Duitsers het genoeg vinden en haastig vertrekken. De omliggende panden lopen veel schade op. Vooral het Bondshotel, tegenwoordig de Stadsherberg, moet het ontgelden.
Onmiddellijk beginnen de inwoners van Franeker aan een provisorisch herstel. Bij het station liggen spoorstaven, die door een grote groep mannen op de schouder naar de brug worden gedragen en van kant naar kant worden gelegd. Bielzen komen daar overheen te liggen. Als het werk bijna klaar is, staat de eerste Canadese verkenningswagen al te wachten. In de middag rijdt een grote colonne Canadees oorlogsmaterieel, waaronder tanks, over de straatweg vanaf Leeuwarden naar Franeker.
Van heinde en ver is de plaatselijke bevolking naar de straatweg gegaan om het spektakel te bekijken. Aangekomen in Franeker volgt een ware zegetocht door de stad. ’s Avonds trekt het zware materieel zich weer terug richting Leeuwarden, maar de volgende dag, maandag 16 april, rijdt de colonne opnieuw door Franeker om op te rukken naar Harlingen.
De Canadezen vestigen een hoofdkwartier in het monumentale stadhuis. Ze blijven er nog tot het eind van 1945, alvorens terug te keren naar huis.
